Skip to main content

Historia Ogrodu Przypałacowego

Ogród Przypałacowy został założony w 1509 roku, a w ciągu kolejnych stuleci rozrósł się do imponujących 64 ha. Od samego początku zmieniała się jego zawartość i wygląd. Ogród warzywno-owocowy przebudowano w XVII wieku na ogród barokowy, ten zaś w XIX wieku na stylowy park krajobrazowy. Dziś rośnie tu ponad 200 rzadkich gatunków drzew z różnych części Europy, Ameryki i Azji.

 

Początki budowy kromieryskiego Ogrodu Przypałacowego sięgają czasów schyłku średniowiecza i wczesnego renesansu, kiedy to w okresie rządów biskupów ołomunieckich Stanisława Thurzona, a później Wilhelma Prusinovskiego i Stanisława Pawłowskiego u podnóża pałacu wyrosła, oprócz typowego dla tamtych czasów ogrodu użytkowego, niewielka zagroda ze zwierzyną płową oraz ogród ozdobny z kilkoma elementami wodnymi oraz licznymi klombami w rozmaitych kształtach.

 

Słynny okres rozkwitu i stopniowej rozbudowy ogrodu nastąpił dopiero w drugiej połowie XVII wieku wraz z objęciem stolca biskupiego przez światłego Karola von Liechtensteina-Castelcorna. Nowo wybrany biskup przybył do miasta mocno naznaczonego wojną trzydziestoletnią. Mimo to nie skoncentrował się wyłącznie na dużych projektach budowlanych, lecz również na wybudowaniu dwóch ogrodów ozdobnych – tzw. Libosadu czyli Ogrodu Przyjemności (Ogród Kwiatowy) oraz Ogrodu Przypałacowego.

Rok 1777 stanowił przełomowy moment w historii archidiecezji ołomunieckiej – biskupstwo podniesiono do rangi arcybiskupstwa. Pierwszym arcybiskupem został Anton Theodor von Colloredo-Waldsee-Mels. Na kartach Kromieryża zapisał się on głównie dzięki oryginalnej przemianie Ogrodu Przypałacowego, która łączyła rokokowy parter formalny z naturalnie skomponowanym parkiem obfitującym w kuriozalne obiekty budowlane w stylu greckim, chińskim, tureckim, pacyficznym itd. Nowy ogród powstawał przez około dekadę (1790–1800).

Najbardziej radykalnej przebudowy Ogród Przypałacowy doczekał się na początku XIX wieku po intronizacji nowego arcybiskupa Ferdynanda Chotka, który we współpracy z architektem Antonem Archem przygotował koncepcję przekształcenia sentymentalnego ogrodu w romantyczny park w duchu idei niemieckiego księcia Hermanna von Pücklera. Chotek nie dożył jednak wybrzmienia swojej wizji. Dopiero co rozpoczęte dzieło kontynuował jego następca Maximilian Josef von Sommerau-Beckh. W ten oto sposób w wyglądzie Ogrodu Przypałacowego uzewnętrzniły się dwa główne nurty epoki – romantyczny stosunek do natury przejawiający się w koncepcji parku oraz neoklasycystyczne antykizujące obiekty budowlane Archego.

Druga połowa XIX wieku przyniosła kilka ostatnich, drobnych przeróbek Ogrodu Przypałacowego. Za najbardziej udaną można uznać przebudowę portyku pałacowego oraz wybudowanie nowych, monumentalnych schodów, które do dziś służą jako drugie wejście do Ogrodu Przypałacowego.